Της Σταυροπροσκυνήσεως είναι μια δεσποτική εορτή, η οποία έχει τις ρίζες της στην Παλαιστίνη, όταν την πρώτη Κυριακή μετά την 6η Μαρτίου εορταζόταν η ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού από την Αγία Ελένη.
Η Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως είναι μια πολύ μεγάλη γιορτή για τον Χριστιανισμό μας. Είναι κινητή γιορτή και για αυτό το λόγο κάθε χρόνο είναι σε διαφορετική ημερομηνία. Για παράδειγμα το 2022 ήταν σε άλλη ημερομηνία με το 2023.
Η Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως 2023 ονομάζεται και μεσονηστίσιμη γιατί βρίσκεται δηλαδή στην μέση της σαρανταήμερης νηστείας.
Οι χριστιανοί εκείνη την ημέρα προσκυνούν τον σταυρό, θυμούνται το πάθος του Χριστού και παίρνουν δύναμη να συνεχίσουν τη νηστεία και τον πνευματικό τους αγώνα. Για αυτό ονομάστηκε της Σταυροπροσκυνήσεως.
Κατά τη διάρκεια της πρωινής θείας λειτουργίας ο Σταυρός μεταφέρεται από τον ιερέα με πομπή στο κέντρο του ναού, όπου τελείται, όπως ορίζει το εκκλησιαστικό τυπικό, η ακολουθία της Σταυροπροσκυνήσεως.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το θέμα του Σταυρού, που κυριαρχεί στην υμνολογία αυτής της Κυριακής, παρουσιάζεται όχι μέσα στα πλαίσια του πόνου αλλά της νίκης και της χαράς.
Η Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως 2023 είναι στις 19 Μαρτίου 2023. Πέφτει πάντα 28 μέρες πριν το Πάσχα. Είναι μία από τις Κυριακές της Σαρακοστής και βρίσκεται εντός της νηστείας.
Η Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως βρίσκεται πάντα μέσα στη Σαρακοστή. Επομένως είναι μια μέρα όπου συνεχίζεται η νηστεία. Υπάρχει όμως μια διαφορά. Οι πιστοί μπορούν να χρησιμοποιήσουν το λάδι. Επιτρέπεται το λάδι έτσι ώστε να πάρουν δυνάμεις για να μπορέσουν να κρατήσουν την νηστεία τους όλη τη διάρκεια της Σαρακοστής.