Η κατάργηση της θανατικής ποινής στην Ελλάδα υποστηρίχθηκε από ευρύ φάσμα φορέων, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών κομμάτων, των θρησκευτικών οργανώσεων, των μη κυβερνητικών οργανώσεων και των νομικών.
Οι υποστηρικτές της κατάργησης της θανατικής ποινής επικαλέστηκαν διάφορα επιχειρήματα, όπως το ότι η θανατική ποινή είναι απάνθρωπη και εξευτελιστική, ότι δεν αποτρέπει το έγκλημα, ότι υπάρχει κίνδυνος να επιβληθεί άδικα, και ότι δεν είναι συμβατή με τις αξίες της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Ελλάδα είναι σήμερα ένα από τα 108 κράτη-μέλη του ΟΗΕ που έχουν καταργήσει οριστικά τη θανατική ποινή.
Πότε ξεκίνησε η θανατική ποινή στην Ελλάδα;
Οι εκτελέσεις στην πρώτη Ελληνική Δημοκρατία γίνονταν με τουφεκισμό, ωστόσο όταν η μοναρχία εισήγαγε τον ποινικό κώδικα το 1834, ο αποκεφαλισμός με γκιλοτίνα έγινε η μόνη μορφή εκτέλεσης.
Το 1847 οι δυσκολίες της διαθεσιμότητας της γκιλοτίνας σε κάθε εκτέλεση οδήγησαν την κυβέρνηση στον ορισμό του τουφεκισμού ως εναλλακτική μέθοδο εκ τέλεσης.
Το 1929 ο τουφεκισμός αναγνωρίστηκε ως ο μόνος επίσημος τρόπος εκτέλεσης. Στην Ελλάδα η τελευταία εκτέλεση έγινε στις 25 Αυγούστου 1972. Ο 27χρονος Βασίλης Λυμπέρης εκτελέστηκε με τουφεκισμό για την δολοφονία της γυναίκας, της πεθεράς και των δύο παιδιών του στην Κρήτη στο πεδίο βολών εφέδρων αξιωματικών.
Η θανατική ποινή καταργήθηκε σε περιόδους ειρήνης εκτός από το έγκλημα της εσχάτης προδοσίας σε περιόδους πολέμου σύμφωνα με το σύνταγμα του 1975.
Η θανατική ποινή στην Ελλάδα καταργήθηκε το Δεκέμβριο του 1993 από την κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου. Ο νόμος που την κατήργησε είναι ο 2172/1993.
Τα αρνητικά της θανατικής ποινής
Η θανατική ποινή είναι ένα θέμα που έχει πολλές επιπτώσεις και διχάζει την κοινή γνώμη. Ορισμένα από τα κύρια αρνητικά στοιχεία της θανατικής ποινής περιλαμβάνουν:
– Κίνδυνος Εκτέλεσης Αθώου: Ένα από τα κύρια επιχειρήματα κατά της θανατικής ποινής είναι ο κίνδυνος εκτέλεσης αθώου ανθρώπου. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου άνθρωποι καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν, μόνο για να αποδειχθεί αργότερα η αθωότητά τους.
– Έλλειψη Δράσης: Η θανατική ποινή δεν έχει αποδειχθεί ότι αποτρέπει από το έγκλημα περισσότερο από άλλες ποινές. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η εκτέλεση ενός ατόμου δεν είναι αποτρεπτική και ότι πιο αποτελεσματικές είναι οι εναλλακτικές μορφές τιμωρίας, όπως η ισότιμη καταδίκη ισόβιας κάθειρξης.
– Παραβίαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων: Η θανατική ποινή θεωρείται από πολλούς ότι αντίκειται στα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στη ζωή και το δικαίωμα να μην υποβληθεί κανείς σε βασανιστήρια ή απάνθρωπη, εξευτελιστική ή τιμωρία που είναι αντίθετη με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
– Ανισότητα Εφαρμογής: Σε ορισμένες περιπτώσεις, η θανατική ποινή εφαρμόζεται με ανισότητα, επηρεαζόμενη από παράγοντες όπως οικονομική κατάσταση, φυλή, ή κοινωνική θέση του κατηγορουμένου.
– Συναισθηματικό Κόστος: Η θανατική ποινή μπορεί να επιφέρει ψυχολογικό φορτίο στους αυτόπτες μάρτυρες, τους συγγενείς του καταδικασθέντος, και ακόμη και στους εκτελεστές.
Αυτά τα επιχειρήματα έχουν οδηγήσει πολλές χώρες να αποφασίσουν να καταργήσουν τη θανατική ποινή ή να την περιορίσουν σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.